تحلیل مخاطرات ناشی ازماسه های روان بر سکونتگاههای غرب دشت لوت

Abstract

این پژوهش به بررسی مخاطرات ناشی از ماسه‌های روان ریگ حجت آباد بر روستای حجت آباد واقع در غرب دشت لوت (شرق شهداد) می‌پردازد. تحقیق از نوع توصیفی ـ تحلیلی مبتنی بر روش‌های میدانی، مقایسه‌ای و کتابخانه‌ای است؛ بدین صورت که پس از مشخص کردن محدوده مورد مطالعه از روی عکس‌های هوایی و تصاویر ماهواره‌ای، کار میدانی در منطقه مورد مطالعه انجام و سپس میزان تأیر پذیری کنونی منطقه از ماسه‌های بادی مشخص شده است. در مرحله بعد با استفاده از عکس‌های هوایی و تصاویر ماهواره‌ای چهار دوره زمانی، تغییرات و جابجایی محدوده ماسه‌های روان و همچنین تغییرات محدوده روستای حجت آباد در طول دوره 54 ساله مشخص گردیده است. نتایج حاصل از بررسی تغییرات مساحت و جابجایی ریگ مورد مطالعه نشان می‌دهد مساحت ریگ در فاصله زمانی بین سال‌های 1335 تا 1348 حدود 8 هکتار افزایش مساحت و 350 متر به سمت جنوب شرق جابجایی داشته و همین جابجایی باعث شده تپه‌های ماسه‌ای در نزدیکی اراضی کشاورزی و خانه‌های روستای حجت آباد مستقر شوند. ریگ مورد مطالعه در فاصله زمانی 1348 تا 1377 حدود 46 هکتار افزایش مساحت و حدود 700 متر به سمت جنوب شرق جابجایی داشته و این امر باعث گردیده تا حجم وسیعی از اراضی کشاورزی روستای حجت آباد در زیر ماسه‌های بادی مدفون گشته و در نتیجه از مساحت سکونتگاه کاسته شود. محدوده ریگ در فاصله زمانی 1377 تا 1388 حدود 22 هکتار افزایش مساحت داشته که این افزایش مساحت سطح بسیار بیشتری از اراضی را به زیر ماسه‌های روان برده است. نتایج حاصل از بررسی جمعیتی روستای حجت آباد نیز نشان می‌دهد در طول دوره‌های سرشماری تا سال 1375 روند جمعیتی آن حالت صعودی و از این سال به بعد حالت نزولی داشته که یکی از مهم‌ترین دلایل آن، مخاطرات ناشی از ماسه‌های روان بوده است.