تحلیل ریخت شناسی مدرسه دارالفنون با استفاده از تکنیک چیدمان فضا

Abstract

بیان مساله: مدارس از جمله فضاهای مهم برای آموزش و تربیت کودکان محسوب می‌شوند و توجه به ویژگی‌های‌کالبدی و روابط فضایی در آن‌ها از جمله مباحث مهم در کیفیت آموزش و یادگیری کودکان است که می‌تواند زمینه‌ساز رشد شخصیتی، آموزشی و تربیتی کودکان در آینده باشد. با توجه به اهمیت روابط فضایی در مدارس و تأثیر آن بر یادگیری دانش‌آموزان و همچنین با توجه به کم‌رنگ‌شدن مؤلفه‌های شکل‌دهنده پیکره‌بندی فضایی معماری گذشته در بناهای عصر جدید در این پژوهش از روش تکنیک چیدمان فضا جهت تحلیل روابط فضایی و چگونگی پیکره‌بندی فضایی در مدرسه دارالفنون به‌ عنوان اولین مدرسه موفق به سبک نوین استفاده شده است. سؤال تحقیق: سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که چه رابطه‌ای میان چگونگی سازمان‌دهی فضایی و شاخص هم‌پیوندی، عمق، اتصال (نفوذپذیری)، قابلیت اتصال بصری (شفافیت)، وضوح در الگوی شکلی پلان مدرسه دارالفنون وجود دارد؟ اهداف تحقیق: هدف از پژوهش حاضر تجزیه و تحلیل ویژگی پیکره‌بندی فضایی و شناسایی روابط فضایی و اجتماعی در فضاهای آموزشی گذشته جهت دستیابی به چیدمان مطلوب فضایی در آن‌ها و الگوبرداری برای ساخت مدارس جدید بوده است. روش تحقیق: روش تحقیق مورد استفاده در پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی در نمونه موردی و در نهایت استدلال منطقی برای اثبات فرضیه‌ها می‌باشد ابزار مورد در استفاده پژوهش، شامل مطالعات کتابخانه‌ای، مشاهده و برداشت میدانی، و در نهایت شبیه‌سازی با استفاده از نرم‌افزار است. مهم‌ترین یافته‌ها و نتیجه‌گیری تحقیق: یافته‌های پژوهش نشان داد که میان نوع سازمان‌دهی فضایی و میزان هم‌پیوندی، عمق، اتصال (نفوذپذیری)، قابلیت اتصال بصری (شفافیت) و وضوح در مدرسه دارالفنون رابطه معنادار وجود دارد؛ و با توجه به اینکه الگوی سازمان‌دهی و آرایش فضایی در مدرسه دارالفنون ترکیب سازمان‌دهی مرکزی و خطی می‌باشد فضای حیاط مرکزی دارای بیشترین میزان هم‌پیوندی، اتصال (نفوذپذیری) و قابلیت اتصال بصری (شفافیت) با مقدار عددی 28/82، 7461، 3967 و کمترین میزان عمق با مقدار عددی 1/37 در مدرسه می‌باشد. همچنین چیدمان مرکزی در پلان مدرسه باعث ایجاد وضوح بالا با مقدار عددی 0/91 در مدرسه شده است.