استفاده از روشی نوین در طبقهبندی چشم اندازهای ارضی در پهنة سرزمینی ایران

Abstract

بخشی از مطالعات ژئومورفولوژی مختص شناسایی و تفکیک خودکار، نیمه خودکار و ارائة سیستم­های طبقه­بندی واحد­های فرمی زمین در مقیاس­های مختلف است. هر یک از سیستم­های چشم­انداز ارضی، خود در برگیرندة تعدادی واحد­های کوچک­تر یا لندفرم می­باشند. برخی روش­ها در مقیاس شناسایی و تفکیک لندفرم­ها عمل نموده و برخی به تفکیک و طبقه­بندی چشم­انداز­ه مبادرت نموده­اند. تفکیک­ چشم­انداز­های ارضی در طیف گسترده­ای از مطالعات ژئومورفولوژیک همچون تهیة نقشه­های ژئومورفولوژی، ارزیابی­ها و پهنه­بندی پتانسیل­های محیطی در زمینة ژئوتوریسم، بهره­برداری­ از محیط و توسعة پایدار، جغرافیای اقتصادی، ارزیابی مخاطرات محیطی، تنظیم سند آمایشی کشور و بسیاری بخش­های دیگر به طور مستقیم و غیر مستقیم دارای کاربرد است. در این پژوهش سعی شده است که یک سیستم نوین در طبقه­بندی چشم­انداز­های ارضی ارائه شود، که قابلیت تفکیک و طبقه­بندی چشم­انداز­های ارضی را با استفاده از مدل رقومی ارتفاعی و با در نظر گرفتن سادگی، داشته باشد. بدین منظور از مدل رقومی ارتفاعی سه مولفة ارتفاع، شیب و انحنای تانژانتی، پلان و نیمرخ، استخراج گردید، از میانگین این سه انحنا، انحنای متوسط استخراج گردید و این سه مولفه مبنای طبقه­بندی چشم­انداز­های اراضی قرار گرفت. در گام بعدی هر یک از سه مولفة فرم­شناسی فوق الذکر، بر اساس 5 روش آستانه­گذاری فواصل هندسی، چارکی، شکست­های طبیعی، انحراف معیار (باند اول تا چهارم) و روش میانگین وزنی به دو بخش تفکیک گردید. سپس هر سه مولفه با یک سیستم ترکیبی، کد گذاری و عرصة سرزمین ایران به 8 واحد چشم­انداز ارضی طبقه­بندی گردید و نتایج به صورت نقشه­های پهنه­ای ارائه و تحلیل گردید.