کانی شناسی و ژئوشیمی زغال سنگهای ژوراسیک معدن قشلاق، البرز شرقی

Abstract

زون ساختاری البرز در شمال ایران، میزبان تعداد مهمی از کانسارهای زغال‌سنگ است. معدن زغال‌سنگ قشلاق یکی از این کانسارها‌ست که در 35 کیلومتری آزادشهر قرار دارد. چینه‌های زغال‌دار در منطقه معدنی قشلاق در بخش میانی سازند شمشک تظاهر دارند که به‌طور عمده از شیل ، سیلت‌سنگ و ماسه‌سنگ تشکیل شده است. زغال‌سنگهای قشلاق با مقادیر نسبتا کم گوگرد مشخص می‌شوند که نشان‌دهنده نهشت در محیطهای مردابی و دریاچه‌ای است. کوارتز، کائولینیت، مونتموریلونیت، آلبیت، مسکویت و ایلیت کانیهای اصلی در این زغال سنگها هستند. پیریت به‌صورت بلورهای وجه‌دار تا بدون وجه و گاه تجمعات فرامبوییدی در زغال سنگ پراکنده است. تعیین میل ترکیبی عناصر به بخش آلی/ غیرآلی زغال‌سنگ با استفاده از ضریب همبستگی بین عناصر و خاکستر انجام شد. در کانیها Si، Al، Ti، Fe، K، Na، Zn، Ga، Zr، Rb و Nb حضور دارند. Sr، Pb و Ni همراهی دوگانه‌ای با هر دو بخش دارند. غلظت اغلب عناصر جزئی در نمونه‌های زغال‌سنگ قشلاق در مقایسه با غلظتهای متداول جهانی بیشتر است که سرب و نیکل با بیشترین غنی‌شدگی مشخص می‌شوند.