شناسایی و اولویتبندی راهبردهای توسعه کارآفرینی و تجاریسازی زعفران مناطق روستایی استان خراسان جنوبی

Abstract

بررسی چگونگی سوق‌دهی فعالیت‌های سنتی کشاورزی در استان خراسان جنوبی به سمت فعالیت‌های نوآورانه و ارائه‌ی راهبردهای متناسب با آن، همواره از جمله‌ی مسائلی بوده که توجه محققین این استان را بخود مشغول نموده است. از این­رو، هدف اصلی مطالعه حاضر، بر بهره‌گیری از تفکر کارآفرینانه جهت شناسایی و اولویت‌بندی راهبردهای توسعه کارآفرینی و تجاری‌سازی زعفران مناطق روستایی استان خراسان جنوبی تعبیه شده است. در این پژوهش، از رویکرد تلفیقی فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی و سوات (SWOT-AHP) بهره‌گیری شده است. نخست، با استفاده از تجزیه و تحلیل سوات (SWOT)، شناسایی و طبقه‌بندی نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدات فعالیت‌های کشاورزی در مناطق روستایی استان خراسان جنوبی صورت گرفته است. از آن‌جا که مسئله تصمیم‌گیری تحقیق حاضر از نوع چند شاخصه و ساختار آن دارای سلسله مراتبی از عناصر تصمیم وابسته به هم شامل هدف، معیارها و زیرمعیارها بوده است، از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای محاسبه وزن و اهمیت هر کدام از معیارها و زیر معیارهای شناسایی شده از طریق تجزیه و تحلیل سوات استفاده شده است. برای گردآوری داده‌های پژوهش، ماتریس مقایسات زوجی هر کدام از مولفه‌ها و گروه‌ها با بهره‌گیری از نظر 15 نفر از متخصصان و فعالان صنعت کشاورزی تکمیل شده است، که قوت‌های داخلی با وزن نسبی 372/0 در رتبه نخست و نیز فرصت‌های بیرونی با وزن نسبی 344/0 و تهدیدهای بیرونی با وزن نسبی 148/0و در نهایت، ضعف‌های داخلی با وزن نسبی 136/0 در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان داده است که مهم‌ترین راهبرد‌‌ برای ‌توسعه کارآفرینی و تجاری‌سازی زعفران مناطق روستایی استان خراسان جنوبی راهبرد SO با شاخص مطلوبیت2/26 است. بنابراین، با شناخت قابلیت‌ها و زمینه‌های تأثیرگذار بر بخش کشاورزی، امکان توسعه‌ی محصولات کشاورزی منطقه براساس رویکرد کارآفرینی میسر خواهد بود. با توجه به این موضوع، ایجاد و توسعه‌ی بسترهای مناسب جهت بازاریابی و تجاری‌سازی محصول راهبردی منطقه (زعفران)، اتخاذ تدابیر لازم جهت آموزش در زمینه تجاری‌سازی، تقویت و حمایت از تعاونی‌های خرید و نیز ایجاد شرایط مناسب برای استفاده از تسهیلات بانکی و غیره می‌توان در راستای توسعه‌ی ‌کارآفرینی و تجاری‌سازی محصول زعفران در استان خراسان جنوبی گام مؤثری برداشت.