Эффективное использование фосфогипса отходов производства фосфора

Abstract

Фосфор өндірісінің қалдығы болып табылатын фосфогипсті халық шаруашылығының түрлі салаларында, атап айтқанда, агроөнеркәсіп кешенінде қолдану үшін ұзақ мерзім бойы минералды тыңайтқыштың құрамына әсер ететін қолдану әдістері мен тәсілдеріне қысқаша шолу жасалды. Фосфогипстің физико-химиялық қасиеттерін зерттеу нәтижелері оның құрамындағы CaSO4, макро- және микроэлементтердің болуына байланысты қышқылданған топырақтарды кальцинациялауда мелиорант ретінде пайдалану мүмкіндігін негіздеу үшін ұсынылған. Фосфогипстің рентгендік фазалық талдауы бойынша ескі және жаңа үйінділердің құрамында: гипс CaSO4∙2H2O - 87,93% және 85,04%; кварц SiO2 - 9,10% және 10,58%; бассанит CaSO4 ∙ 0,67H2O - сәйкесінше 2,97% және 4,38%. «Қазфосфат» ЖШС Тараз филиалының ескі және жаңа үйінділерінен алынған фосфогипс үлгілерінің химиялық құрамы зерттелді. Көрсетілген үйінділердің фосфогипс үлгілеріне дифференциалды-термиялық және ИҚ талдаулары жүргізілді. Негізгі құрамдас бөліктердің құрамында ерекше айырмашылықтар жоқ екені анықталды. Жүргізілген зерттеулердің негізінде құрамында ұзақ әсер ететін өндірістік нысандардың қатты қалдықтарынан кешенді аралас тыңайтқыш қоспаларының жаңа түрлерін алудың мүмкіндігі зерттелді. Жоспардағы кешенді аралас тыңайтқыш қоспа құрамын фосфатты зат, ылғал сақтайтын компонент ретінде вермикулит, егіс алқаптарының қышқылдануын және тұздануын азайту үшін топырақ жамылғысын бейтараптандырғыш ретінде микроэлементтерді мазмұндайтын ішкі жыныстар және фосфогипс.