دار الحديث في العهد العثماني: نموذج دار حديث والدة سلطان (والدة تورهان)

Abstract

XVII. yüzyılda IV. Mehmed’in 40 yılı aşkın saltanatı süresince siyasî kargaşalara, fikrî ve ilmî tartışmalara rağmen darulhadislerin sayısında büyük bir artış olmuştur. IV. Mehmed devrinde 1654-1691 yılları arasında on beş civarında darulhadis inşa edilmiştir. Bu dönemde 1654 yılında Osman Efendi ve Fudayl Efendi Darulhadisleri, 1656’dan önce İbrahim Paşa-yı Atîk Darulhadisi, 1656 yılında İbrahim Ağa ve Sinan Ağa Darulhadisleri, 1662’de Bosnevî İsa Efendi Darulhadisi, 1664 yılında Çivizâde Efendi Darülhadisi, 1687 yılında İzzet Efendizâde ve Burhan Efendi Darulhadisleri, 1690-1691 yıllarında Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Darulhadisi ve 1663 yılında Eminönü’nde Yeni Cami Külliyesi içindeki Turhan Vâlide Dârülhadisi kurulmuştur. Osmanlı dönemi darulhadislerine dair pek çok çalışma vardır, fakat Eminönü’ndeki Yeni Cami Külliyesi içindeki Turhan Vâlide Darulhadisi’ne dair kapsamlı bir çalışma bulunmamaktadır. Bu makalenin amacı, Turhan Vâlide Darulhadisi’nin inşası, müfredatı, hadis öğretimi ve diğer medreseler arasındaki konumunu tespit etmektir. Bu çerçevede XVII. yüzyılda inşa edilen Turhan Vâlide Sultan Darulhadisi’ne dair geniş bir malumat sunulacaktır.