Եղիշե Չարենցի գլխավոր սանը՝ գյումրեցի Մկրտիչ Արմեն. «Հոկտեմբեր» (Գյումրի) և «Նոյեմբեր» (Երևան) գրական խմբակցությունների գործունեությունը

Abstract

Ներկայացվում են 1920-1930-ական թթ. գրական կյանքը Գյումրիում և Երևանում, Մ.Արմենի եռանդուն գործունեությունը Չարենցի կողքին: 1920-1930-ական թթ. Չարենցը բացում էր նորագույն գրականության ճանապարհը: Դա հեշտ չէր. նրա դիմաց Հայաստանի պրոլետարական գրողների ասոցիացիան էր, որ գրականության կուսակցականացման ճանապարհով ձգտում էր առաջատար դիրքի՝ հեգեմոնիայի: Չարենցը և համախոհները՝ Արմեն, Մահարի, Բակունց և մյուսները, մերկապարանոց սխեմատիզմին հակադրում էին կենսական բարձր գրականությունը: Այդ ճանապարհին բացառիկ կարևոր նշանակություն ունեն Արմենի երկու հոդվածները և այլ նյութեր, որոնք առանցքային դեր ունեցան ժամանակի գեղարվեստական գրականության ձևավորման ճանապարհին: Այդ հոդվածների տեսական դրույթներով գրվեցին Արմենի «Երևան» վեպը, «Հեղնար աղբյուր» վիպակը և բազմաթիվ այլ գործեր: Այդ հոդվածները նաև որպես մեղադրանք ուղղվեցին նրանց դեմ. հետևեցին հալածանքները՝ Չարենցը մեռավ բանտում, Բակունցին գնդակահարեցին, Մահարուն և Արմենին աքսորեցին: Представлена литературная жизнь в Гюмри и Ереване 1920-1930 годов, активная деятельность М. Армена с Е. Чаренцем, две исключительно важные статьи Армена: "Как пишутся романы", "О вопросах, связанных с Чаренцем ". 1920-1930-е годы Чаренц проложил путь современной литературе. Это было нелегко. Перед ним стояла Ассоциация пролетарских писателей Армении, стремившаяся к гегемонии через партийность литературы. Чаренц, как и Армен, Махари, Бакунц и другие, пртивопоставлял качественную литературу голой схематике. Две вышеупомянутые статьи Армена и другие материалы, сыгравшие ключевую роль в формировании художественной литературы того времени, имеют в этом отношении исключительное значение. Роман Армана «Ереван», роман «Эгнар Ахбюр» и многие другие произведения написаны с теоретическими положениями этих статей. Эти статьи также использовались в качестве обвинений против тех, кого преследовали: Чаренц умер в тюрьме, Бакунц был расстрелян, Махари и Армен были сосланы. The paper presents the literary life in Gyumri and Yerevan of 1920-1930s, Armen's energetic activity next to Charents, Armen's two exceptionally important articles: "How Novels are Written", "On Charent’s Related Issues". In the 1920-1930s Charents paved the way for modern literature. It was not easy. In front of him was the Association of Proletarian Writers of Armenia, which sought hegemony through the partisanship of literature. Charents like Armen, Mahari, Bakunts and others opposed the highquality literature to the naked schematic. The two above-mentioned articles by Armen and other materials, which played a key role in the formation of the fiction of the time, are of exceptional importance in that way. Armen's novels "Yerеvan", "Heghnar Aghbyur" and many others were written with the theoretical thesises. Charents died in prison, Bakunts was shot, Mahari and Armen were exiled.