Esej jest wprowadzeniem do numeru Praktyki Teoretycznej poświęconego środowiskowym historiom kapitalizmu. Na przykładzie rewolucji w Haiti i prowadzonych równolegle do tego wydarzenia europejskich walk z mechanizacją pracy autor pokazuje, jak różne rodzaje układów społeczno-ekologicznych wzmacniały lub osłabiały pozycję grup podporządkowanych.


 
 
 Artykuł zarysowuje problematykę historii środowiskowej hałd Górnośląskiego Zagłębia Węglowego na podstawie źródeł literackich takich autorów, jak Gustaw Morcinek, Wilhelm Szewczyk i Leon Wantuła, którzy ze względu na doświadczenia biograficzne mieli pełny wgląd w zmiany środowisk pogórniczych. Głównym dyskutowanym problemem są literackie możliwości historii środowiskowej, a także zagadnienia postzależności środowisk przemysłowych i poprzemysłowych, właściwie całkowicie nieobecnych w historii z pierwszego planu, ale upamiętnionych dokładnie w prywatnych relacjach. Hałdy są tu analizowane jako krajobraz dereliktowy, środowisko sprzymierzeńcze, enklawa bezrobocia i biedy, ikona dziedzictwa lokalnego i krańcobraz.
 
 


 
 
 Artykuł jest propozycją odczytania procesu nuklearyzacji Francji w latach 1945–1980 przez pryzmat pojęcia kapitału symbolicznego Pierre’a Bourdieu. Pierwsza część tekstu opisuje genezę francuskiego projektu atomowego i tłumaczy jego prestiżowy charakter. Podkreśla podwójne, militarne i cywilne, zastosowanie technologii jądrowej, a także jej związek z kolonialnym porządkiem politycznym. W drugiej części zidentyfikowane i zanalizowane zostają dyskursywne strategie przyczyniające się do legitymizacji kapitału symbolicznego nuklearnych projektów. Tekst wskazuje poznawcze schematy, które budują uznanie branży jądrowej. W kolejnym kroku zestawienie wyników badań Martina Denoun z teorią Bourdieu pozwala na wytłumaczenie związku między wizjami przyszłości a procesem uprawomocniania działania przemysłu nuklearnego. Podsumowanie zaproponowane w ostatniej części artykułu pozwala na skomentowanie samej teorii Bourdieu.
 
 


 
 
 Niniejszy artykuł stanowi esej recenzyjny książki Stefanii Barci Forces of Reproduction: Notes for a Counter-Hegemonic Anthropocene. Autorka artykułu przeprowadza w nim krytyczną rekonstrukcję najważniejszych tez książki i sytuuje je w kontekście debat toczących się w ramach teorii ekosocjalistycznej i feminizmu marksistowskiego. Szczególny nacisk zostaje położny na przemyślenie związku między procesami emancypacyjnymi a rozwojem sił wytwórczych w teorii Marksowskiej i marksizmie oraz ujęcie walki klasowej z perspektywy teorii społecznej reprodukcji.
 
 


 
 
 Artykuł omawia pracę Marx in the Anthropocene Kohei Saita, umieszczając ją na szerszym tle dyskusji nad ekologiczną myślą Marksa oraz wyjaśniając podstawowe założenia teorii rysy metabolicznej. Głównym wątkiem książki, na którym skupia się autorka, jest jednak przeprowadzona przez Saita krytyka współczesnych ekokrytycznych koncepcji monistycznych (wiążących w jedność porządek natury i kultury). Jak pokazuje, metodologiczny dualizm Marksa lepiej pozwala określić drogi wyjścia z ekologicznego kryzysu.
 
 


 
 
 In this article I will discuss the first, failed attempts to introduce factory farming in Poland in the 1970s and locate them within historical changes in social meat-related imaginaries. My main hypothesis is that the spread of wide-scale meat consumption in Poland was a consequence of emulating Western, capitalist patterns of food production and its accompanying discourse. I argue that the logic of capitalism that dominated food production in the 1970s dramatically changed interspecies relations and promoted meat as something unlimited, available on a daily basis.
 
 


 
 
 The article analyzes the Palestinian act of tire burning at the intersection of the following frameworks – colonial violence, racial capitalism, and environmental discourse. The analysis considers the many functions of Palestinian tire burning: capital accumulation, waste management, protestors’ protection, counter-violence, pollution redistribution, and spectacle production. This analysis leads to the argument that Palestinian tire burning takes part in a “Doomsday Economy.” The article promotes the concept of a “Doomsday Economy” as a frame for understanding violence toward Palestinians and the contemporary intent of tire burning. The Doomsday Economy is a violent economic structure that involves two interplaying processes: (a) the positioning of a discursive catastrophe in a deferred future by colonial powers in order to conceal the present violence and production of a daily doomsday for the oppressed; and (b) the oppressed’s acceleration of the future-doomsday’s arrival for all participants of this economy – through pollution and images – introducing doomsday as a present state.
 
 


 
 
 This paper takes up the recent turn in the contemporary novel to the aesthetic and economic debates of the 1970s as ways of thematizing their own aesthetic and political ambitions. Turning to art’s legibility within a matrix of global economic relations, I argue for the political importance of two recent novels — Percival Everett’s So Much Blue and Rachel Kushner’s The Flamethrowers — that not only dramatize a particular moment of economic violence in the 1970s (the expansion of US hegemony via financial instruments), but formalize the era’s aesthetic upheaval (the turn from modernism to postmodernism). In doing so, they offera vision of the politics of literature not dependent on our experience of capitalism but which looks instead to the formation of a political and economic regime that has come to govern the world system under capitalism in the twenty-first century.
 
 


 
 
 In this article I want to argue that the organic metaphor— most commonly associated with the Romantic notion of an artwork being analogous to a living being—served throughout the last two centuries as a means of conceptualising autonomy, remaining in a dialectical relation to the latter concept: the structure of the metaphor posited within different critical traditions influenced the theorists’, critics’ and artists’ ideas of what it meant for an artwork to be autonomous, while itself being shaped and modelled by their expectations and beliefs regarding the ontology of the artwork and the possibility of the latter’s autonomy. Over this time the metaphor has undergone substantial modifications, supporting both art’s claim for autonomy, and an attempted denial of the latter. In order to illustrate these shifts, I will discuss three theoretical and critical moments in the history of the organic metaphor: Romantic organicism, centred on the concept of the principle of life, New Critical formalist organicism, which turns out to shadow forth what Michael Fried called literalism, and postmodern organicism, as exhibited by the environmental humanities and ecocritical discourses. The brief outline of the recent history of the organic metaphor is intended to offer an aid to understanding the origins of contemporary organicism, and to show that its reluctance towards the idea of aesthetic autonomy stems from the characteristically postmodern notion of organic form. Finally, I propose to show how the concept of organic form can be fruitfully reinterpreted in light of Kant’s considerations on teleological judgement and Anscombe’s views on intention.