Vital Cuinet’e Göre XIX. Yüzyıl Sonlarında Balıkesir’in İdari, Demografik ve Sosyo-Ekonomik Yapısı

Abstract

Anadolu Selçuklu Devleti’nin zayıflaması ile bir dönem Karesi Beyliği’nin merkezi olan Balıkesir, Orhan Bey zamanında Osmanlı Devleti’nin hâkimiyetine girmiştir. Yeraltı zenginlikleri, özellikle dokumacılık, deri sanayisi ve ormanları bakımından Osmanlı ekonomisinde önemli bir yere sahip olan Balıkesir, Osmanlı idarî teşkilatında önce Anadolu eyaletine, daha sonra ise Hüdavendigâr Vilayeti’ne bağlı bulunan Karesi Sancağının merkezi olmuştur. 1880-1892 yılları arasında Düyûn-ı Umumiye İdaresi Genel Sekreteri olan Vital Cuinet, bu görevi esnasında Anadolu’yu gezerek Osmanlı Devleti’nin sosyo-ekonomik, demografik ve idarî yapısını incelemiştir. Elde ettiği izlenim ve verileri ise bir kitap haline getirmiştir. Eser, Paris’te 1892 yılında “La Turque D’Asie, Géographie Administrative Statistique Descritive et Raisonnée De L’asie-Mineure” adıyla dört cilt olarak basılmıştır. Balıkesir şehrini muhtemelen 1891 yılında ziyaret eden Cuinet’in şehre dair elde ettiği bilgiler eserin dördüncü cildinde yer almaktadır. Bu çalışmada Cuinet’in Balıkesir’e dair verdiği bilgiler esas alınarak şehrin XIX. yüzyıl sonlarındaki sosyo-ekonomik, demografik ve idarî yapısı ortaya konulmuştur.