VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE LOJİSTİK ETKİNLİK ÖLÇÜMÜ

Abstract

Lojistik etkinlik ölçümü, tedarik zincirindeki tüm lojistik faaliyetlerin performansını değerlendirmek için kullanılan analiz sürecidir. Bu analiz, ülkelerin ekonomik kalkınmaları, ticari rekabet güçleri ve küresel entegrasyonları açısından kritik öneme sahiptir. Veri zarflama analizi (VZA), etkinlik ölçümünde sıklıkla tercih edilen, ülkelerin lojistik performansını ölçmek için kullanılabilecek güçlü araçlardan biridir. Bu çalışma, 139 ülkenin 2023 yılı lojistik performansını değerlendirmek amacıyla Veri zarflama analizi (VZA) yöntemini kullanmıştır. Araştırmanın temel amacı, ülkelerin lojistik etkinliklerini karşılaştırarak en etkin ülkeleri belirlemek ve bu etkinliğin altında yatan faktörleri ortaya çıkarmaktır. Bu sayede, ülkelerin lojistik sistemlerindeki güçlü ve zayıf yönleri tespit edilerek, lojistik performanslarını artırmaya yönelik politika önerileri geliştirilmesi hedeflenmiştir. Çalışmada, Dünya Bankası’nın Lojistik Performans İndeksi verileri kullanılmıştır. Bu indeks, gümrük işlemleri, altyapı, lojistik hizmetleri ve takibin ne kadar etkin olduğu gibi çeşitli faktörleri içermektedir. VZA analizinde, BCC ve CCR modelleri kullanılarak ülkelerin göreli etkinlikleri hesaplanmıştır. BCC modeli, değişen ölçek getirilerine izin verirken, CCR modeli sabit ölçek getirilerini varsayar. Analiz sonuçlarına göre, Singapur hem BCC hem de CCR modellerine göre en etkin ülke olarak belirlenmiştir. Avusturya ve Finlandiya ise BCC modelinde etkin olarak bulunmuştur. Ayrıca, ölçek etkinliği analizleri sonucunda Singapur’un optimum ölçek etkinliğine ulaştığı tespit edilmiştir. Bu çalışma, ülkelerin lojistik performanslarını artırmak isteyen politika yapıcılar için önemli bir bilgi kaynağıdır. Çalışmanın sonuçları, ülkelerin lojistik sistemlerindeki eksiklikleri belirlemelerine ve bu eksiklikleri gidermek için uygun politikalar geliştirmelerine yardımcı olabilir. Örneğin, gelişmekte olan ülkeler, Singapur gibi başarılı ülkelerin uygulamalarından ilham alarak lojistik altyapılarını geliştirebilir, gümrük işlemlerini hızlandırabilir ve lojistik hizmetlerinin kalitesini artırabilirler. Gelecekte yapılacak çalışmalarda, farklı lojistik performans indekslerinin kullanılması, daha uzun zaman dilimlerini kapsayan analizler yapılması ve belirsizlik analizlerinin gerçekleştirilmesi önerilebilir.