Transformacja energetyczna a ubóstwo energetyczne w regionach pogórniczych. Studium przypadku Polski, Grecji i Bułgarii

Abstract

Głównym celem Unii Europejskiej jest osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r., co oznacza dążenie do gospodarki o zerowej emisji gazów cieplarnianych netto. Cel ten jest kluczowym elementem Europejskiego Zielonego Ładu i doskonale wpisuje się w zaangażowanie UE w globalne działania na rzecz klimatu, wyrażone w porozumieniu paryskim. Należy podkreślić, że przejście na zrównoważoną energię niesie ze sobą znaczne ryzyko dla gospodarstw domowych doświadczających ubóstwa energetycznego, szczególnie w regionach słabo rozwiniętych i wrażliwych grupach społecznych. Uznanie tego kontekstu jest niezbędne, aby zapobiec dalszej marginalizacji ubogich energetycznie podczas sprawiedliwej transformacji. Skuteczne przeciwdziałanie ubóstwu energetycznemu wymaga połączenia strategii i wspólnych wysiłków na poziomie lokalnym, krajowym i globalnym. Należy skupić się na odnawialnych źródłach energii i zdecentralizowanych rozwiązaniach, takich jak domowe systemy solarne i minisieci, zapewniając środki do elektryfikacji odległych i odizolowanych obszarów bez potrzeby rozbudowanej infrastruktury sieciowej. Teza artykułu zakłada, że transformacja energetyczna może wpłynąć na wzrost ubóstwa energetycznego w regionach pogórniczych. Badania przeprowadzone w artykule koncentrują się na różnych modelach transformacji energetycznej ze szczególnym uwzględnieniem Polski, Grecji i Bułgarii. W celu identyfikacji potencjalnych odbiorców wrażliwych w artykule przeanalizowano dane dotyczące osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, a także stopę długotrwałego bezrobocia w analizowanych krajach. Badania wskazują, że potencjalni odbiorcy wrażliwi są najczęściej identyfikowani w Bułgarii, gdzie w 2020 roku 32,1% ludności było zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, a długotrwała stopa bezrobocia wynosiła 2,3% w tym samym roku. W Grecji w 2020 roku 28,8% ludności było zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, a długotrwała stopa bezrobocia wynosiła 10,9%. Sytuacja w Polsce jest stosunkowo lepsza – w 2020 roku 17,3% ludności było zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, a długotrwała stopa bezrobocia wynosiła 0,6%.