Timur ve İrfanın İki Yüzü: Timur’un Rum Diyarı Şeyhlerinden Otman Baba ve Şeyh Bedreddin ile Bağlantısı

Abstract

Bu çalışma, Timur etrafındaki Otman Baba ve Şeyh Bedreddin isimli iki şeyhi konu edinmektedir. Günümüzde Otman Baba ve Şeyh Bedreddin’in isimleri kendilerine bağlı topluluklarca hala anılmaktadır. Otman Baba Velayetnamesinin verdiği bilgiye göre Timur ile Horasan’dan Rum diyarına gelmiştir. Şeyh Bedreddin ise Tebriz’de Timur ile görüşmüştür. Her iki şeyhin menakıbında, Timur’dan bahsedilmekte ve Timur ile ilişkileri hakkında bilgi verilmektedir. Timur ve Yıldırım Beyazıd arasındaki Ankara Savaşı ile değerlendirilen siyasi ve askeri ilişki, tarafların kendi dünya görüşlerine göre belirlenmiş bir aktarıma sahiptir. Siyasi ve askeri aktarımın dışında Timur’un Anadolu’ya hareketinde yanında birçok âlim ve şeyh ile hareket ettiği ya da onun ile birçok âlim ve şeyhin görüştüğü kaynaklarda yer almaktadır. Bu husus alanın sorunlu kısmına işaret etmekte ve bu sorunun aşılmasına katkı sağlamaktadır. Timur ile birlikte hareket eden ve yer değiştiren sosyal çevre ve yaşadıkları mekan, alanın daha geniş ve çerçeveli olduğuna dikkat çekebilecek bir örnek sunmaktadır. Buna göre Otman Baba ve Şeyh Bedreddin, Timur zamanında yaşamış ve Timur sonrasında birçok faaliyet yürütmüştür. Otman Baba Velayetnamesinin verdiği bilgiye göre Timur ile Horasan’dan gelmiş ve metindeki tek bir cümleyle Anadolu’nun Horasan ile ilişkisini sürdürdüğüne vurgu yapılmıştır. Otman Baba’nın seyahati ve güzergahı dikkate alınacak olursa Horasan irfanı Azerbaycan’da devam ettirilmiş ve Anadolu’ya ulaşmıştır. Bununla birlikte Timur dönemi ve sonrasında Horasan, Azerbaycan ve Anadolu’da ortaya çıkan sufi veya dini hareketler içerisinde Şeyh Bedreddin hareketi önemli bir yere sahiptir. Şeyh Bedreddin hareketi, siyasi ve idari düşünce ve anlayışın tartışıldığı ve farklı bir anlayışın icra edildiği yeni bir dönemin başlangıcı olmuştur. Anahtar Kelimeler: Timur, Ankara Savaşı, Otman Baba, Şeyh Bedreddin, Rum Diyarı - Anadolu.