The Response of Phenological Stages of Quinoa Promising Lines to Temperature and Photoperiod Regimes

Abstract

از عوامل مهم در سازگاری گیاهان به شرایط محیطی جدید، تطابق مناسب مراحل نموی و امکان پیش‌بینی آن است. کینوا (Chenopodium quinoa, Willd) از خانواده تاج خروسیان، گیاهی شبه‌غله‌ای یک‌ساله، با قابلیت‌های بالا برای کشت در اغلب مناطق جهان به‌ویژه مناطق خشک و نیمه‌خشک است. افزایش تنوع در گونه‌های گیاهی مورد کشت و کار می‌تواند راهکاری حیاتی در مقابله با تغییرات اقلیمی و ایجاد ظرفیت مناسب تولید، به لحاظ کمی و کیفی در سبد غذایی باشد. این تحقیق در 10 آزمایش جداگانه، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در شهر یزد انجام شد. تیمار آزمایشی شامل 5 لاین امیدبخش و شاهد بود. 10 تاریخ‌های کاشت شامل: 9 فروردین، 9 اردیبهشت، 7 خرداد، 7 تیر، 4 مرداد، 1 شهریور، 14 شهریور، 29 شهریور، 9 بهمن و 10 اسفند بود. هر سه روز، مراحل فنولوژیک هر لاین شامل فاصله زمانی کاشت تا هر مرحله از نمو شامل سبز شدن، چهار برگی، ظهور جوانه گل، تشکیل پانیکول، گرده‌افشانی، خمیری دانه، سفت شدن دانه و تغییر رنگ ثبت شد. نتایج نشان داد که میانگین دماهای مرحله گلدهی تا تشکیل بذر در 5 لاین بین 25 تا 30 درجه سانتی‌گراد و در لاین 6 بین 20 تا 25 درجه سانتی‌گراد بود. میانگین طول روزهای مرحله گلدهی تا تشکیل بذر لاین ها بین 12 تا 5/12 ساعت بود. رابطه بین دما و طول روز از لحاظ تأثیر بر مقدار درجه روز رشد گلدهی عکس یکدیگر بود، به‌طوری که با کاهش طول روز و افزایش دما، مقدار درجه روز رشد گلدهی افزایش یافت. به‌طور کلی، نتایج این پژوهش، روز کوتاهی کینوا را تأیید کرد و نشان داد که این گیاه از مرحله گلدهی تا رسیدگی دانه، تحت تاثیر طول روز قرار می گیرد. همچنین، نتایج نشان داد که لاین 6، برای کشت در مناطق سردسیر مناسب‌تر از سایر لاین‌ها است.