The Impact of Gluten-Free Diet on Microbiota

Abstract

Glutensiz diyet, buğday, arpa, çavdar ve ürünlerini içermeyen beslenme modeli olarak tanımlanmaktadır. Çölyak tanısı alanlar veya gluten intoleransı olan bireylerde yaşam boyu uygulanması gereken terapötik bir yaklaşımdır. Ancak son dönemde sağlıklı bireyler gaz, şişkinlik gibi şikayetlerin azaltılması ve vücut ağırlığı kaybının sağlanması amacıyla sıkça glutensiz diyet uygulayabilmektedir. Bu uygulamanın sağlık üzerine olumlu veya olumsuz etkileri netlik kazanmasa da mikrobiyota üzerine etkileri güncel çalışmalarla incelenmektedir. Bağırsak mikrobiyotası; zararlı veya faydalı metabolitler üreterek insan sağlığını etkileyen ve patojenlere karşı koruyan, bağışıklık sistemine katkısı olan ve gastrointestinal gelişimi düzenleyen bir organ olarak tanımlanmaktadır. Çölyak hastaları gibi glutensiz diyet uygulaması gereken bireylerde glutensiz diyetin, mikrobiyotadaki disbiyoz durumunu kısmen veya tamamen düzelttiği bildirilmiştir. Ayrıca çölyak hastalığında glutensiz diyete ek olarak probiyotik desteğinin bağırsak homeostazının yeniden sağlanmasına yardımcı olduğu belirtilmektedir. Tam tersine sağlıklı bireylerde glutensiz diyet uygulamasının mikrobiyotada disbiyoza neden olduğu rapor edilmiştir. Bu etkinin glutensiz diyetin kompleks karbonhidrat ve bitkisel protein içeriğinin düşük, yağ içeriğinin ise yüksek olmasıyla ilişkili olduğu vurgulanmaktadır. Sonuç olarak glutensiz diyet bağırsak mikrobiyotası üzerinde etkili olup, çölyak hastalığı olanlar ve sağlıklı bireyler üzerine etkisi farklı olabilmektedir. Özellikle sağlıklı bireylerde yapılan çalışmalarda örneklem sayısının az olması ve uygulama sürelerinin kısa olması nedeniyle sınırlılıkları mevcuttur. Glutenin mikrobiyota üzerine etkisinin değerlendirilmesinde net bir mekanizma ve verilere ulaşılması için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.