The Evolution of the European Union Diplomacy within the Framework of the European External Action Service

Abstract

Yapısı ve işleyiş özellikleri itibariyle kendine özgü bir bütünleşme modeli olan Avrupa Birliği (AB)bir devlet olmamasına rağmen devlet egemenliğinin en önemli sembollerinden biri olan diplomasiyihem kullanmakta hem de kendine özgü bir yapıda geliştirmektedir. AB’nin uluslararası aktörlüğü ileyakından ilgili olan AB diplomasisi Maastricht Antlaşması ile yapısallaşmaya ve kurumsallaşmayabaşlamışsa da 1 Aralık 2009 tarihinde yürürlüğe giren ve AB’nin uluslararası aktörlüğünü güçlendirenLizbon Antlaşması’nın getirdiği yenilikler neticesinde yeni bir zemin kazanmıştır. Antlaşma ile AB’nindiplomatik birimi olarak kurulması kararlaştırılan Avrupa Dış Eylemler Servisi (ADES), AB’ninVestfalyan diplomasi olarak da adlandırılabilecek geleneksel diplomasiye bir meydan okumasıdır.Ancak, geçen altmış yılı aşkın zaman diliminde küresel gelişmelere uyum adına diplomasi anlayışındadeğişiklikler yapılmış olsa da ulusal diplomatik sistemler AB içindeki baskınlığını sürdürmektedir.Bu çalışmada AB’nin Lizbon Antlaşması ile oluşturulmaya çalışılan diplomatik sisteminin neölçüde geleneksel devlet merkezli diplomasiden ayrıldığı ve nasıl ulusal diplomasilerin hâlâ egemensistemler olarak varlıklarını devam ettirdiği tartışılacaktır. Çalışmanın amacı, ADES’in kurulduğugünden itibaren gösterdiği performansı değerlendirmek yerine yirmi birinci yüzyılda değişen küreseldiplomatik sistemin ışığında, AB diplomasisinin nasıl şekillendiğini ve AB’nin diplomatik aktörüolarak ADES’in diplomasi anlayışını ve yapısını ortaya koymaktır. Lizbon Antlaşması’nın yürürlüğegirişinin onuncu yıl dönümü olması sebebiyle konuya tekrar dikkat çekmekte ve AB’nin diplomatikgelişimini tartışmakta fayda olduğu düşünülmektedir.