The Effect of Spiritual Support Service in Hospitals on Psycho-Social Adjustment in the Context of Individual and Illness-Related Factors

Abstract

İnsanların giderek yalnızlaştığı günümüzde zor ve sıkıntılı süreçlerden geçerken, duyulan desteğin profesyonel yollarla sağlanması ihtiyacı hasıl olmuştur. Özellikle hastalık gibi ölümle yüz yüze gelinen bir süreçte kişiler; psikolojik, sosyal ve manevi olarak çeşitli problemler yaşayabilmektedirler. Birey, yaşadığı olumsuz durumun üstesinden gelemediği zaman psiko-sosyal kriz hali yaşamaktadır. Psiko-sosyal kriz, kişideki ruhsal ahengin bozulması durumunu ifade etmektedir. Bireylerin bu beklenmedik olaylar karşısında yeniden denge sağlama mücadelesine psiko-sosyal uyum süreci denilmektedir. Hastalar, yeniden denge haline ulaşmak için verdikleri mücadelede fiziksel tedavileri gerçekleşirken psikolojik, sosyal ve manevi kaynaklardan destek alma ihtiyacı duymaktadırlar. Bütüncül bakımın bir gereği olarak hastaların tedavisi sürecinde ihtiyaç duyduğu psikolojik, sosyal ve manevi desteğin karşılanmasında moral ve motivasyon sağlanmasında görev alan çeşitli hizmet kolları bulunmaktadır. Bu hizmet alanlarından biri de manevi destek uygulamasıdır. Ülkemizde henüz yeni bir uygulama sahası olan manevi destek hizmeti, hastalık sürecinde yaşanan çeşitli problemlerde dini/manevi referanslarla hastalara eşlik etmeyi amaçlamaktadır. Hastaların, hastalık süreci esnasında gösterdikleri psiko-sosyal tepkiler üç ana başlıkta toplanabilmektedir. Bireylerin hastalıklarına uyumunu etkileyen faktörler; hastalığa bağlı olan faktörler, kişisel özellikleri ve çevreyle ilgili faktörler olarak tasnif edilmektedir. Bu araştırma kapsamında hastaların uyum süreçlerine etki eden bireysel ve hastalık kaynaklı etkenler incelenmiştir. Bundan dolayı bulgular bireysel etkenler, hastalıkla ilgili etkenler olarak iki ana başlık altında sunulmuştur. Bu çalışmada bireysel ve hastalık kaynaklı faktörler bağlamında hastaların süreçteki psiko-sosyal uyumları incelenmiş olup hastaların uyum dönemlerinde manevi destek hizmetinin rolü ve etkisi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırma, teorik ve alan araştırması olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde din, maneviyat ve hastanelerdeki manevi destek hizmeti hakkında genel bilgiler verilmiş olup psiko-sosyal uyum kavramı açıklanarak maneviyatla ilişkisi üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde mülakat tekniği kullanılarak Ankara, Adana, Antalya, Bursa, Eskişehir, İstanbul illerindeki hastanelerde görev yapan 24 manevi destek uzmanıyla görüşülerek alan araştırması yapılmıştır. Manevi destek hizmetinin hastaların sürece uyumlarına ne ölçüde etkisi olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır. Sonuç bölümünde ise elde edilen bulgular özetlenmiştir.