Sosyal Yardım Uygulamalarında Yardım-Gelir Oranının Belirlenmesi ve Etkili Faktörlerin Analizi: Iğdır İli Kırsal Alanı Örneği

Abstract

Translate Article

Take Notes

Gelişmişlik düzeyi ne olursa olsun tüm ülkeler yoksulluk ile mücadele etmektedir. Fakat özellikle az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler için yoksullukla mücadelenin önemi daha da büyüktür. Yoksulluğun önlenmesinde en yaygın kullanılan politika aracı sosyal yardımdır. İyi işleyen sosyal yardım sistemi yoksullukla mücadeleyi başarıya ulaştırmak için önemli bir fonksiyona sahiptir. Sosyal yardım uygulamalarının etkinliğini artırmak için, ihtiyaç sahiplerinin doğru bir şekilde belirlenmesi büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, ihtiyaç sahibi olan ve sosyal yardım alan kişilerin yardım gelir oranları ve etkili faktörler belirlenmiştir. Bu oran hanelerin geçimlerinde sosyal yardıma ne kadar bağımlı olduklarını göstermektedir. Aktif olarak kamu sosyal yardım alan 210 hane ile yüz yüze görüşmeye dayalı anket çalışması yapılmıştır. Sosyal yardım yararlanıcılarının dağınık ve gizli bir nüfusa sahip olması nedeniyle hanelerin seçiminde kartopu örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Hanelerin yardım-gelir oranını etkileyen faktörlerin belirlenmesinde birden fazla sosyo-ekonomik değişkenin aynı anda değerlendirilmesini sağlayan çoklu doğrusal regresyon modeli uygulanmıştır. Araştırma (2023) bulgularına göre hanehalkı aylık sosyal yardım miktarı 953.17 TL ve hanehalkı aylık geliri 1,449.19 TL’dir. Hanehalkının yardım-gelir oranı 0.82 olarak hesaplanmıştır. Yani hanehalkının aldığı yardım tutarı gelirinin %82’si kadardır. Yapılan çoklu doğrusal regresyon analizi sonucunda hane reisinin cinsiyeti (p=0.040), hane reisinin yaşı (p=0.000) ve hanehalkının aldığı toplam yardım tutarının (p=0.000) YGO üzerinde pozitif etkisi olduğu tespit edilmiştir. Hane reisinin medeni durumu (p=0.039), hanende çalışan aile bireyi sayısı (p=0.024) ve hanehalkı gelirinin (p=0.000) ise yardım-gelir oranı üzerinde negatif etkisi olan açıklayıcı değişkenler olduğu belirlenmiştir. Yardım-gelir oranı üzerinde etkili faktörler göz önünde bulundurulduğunda, hanehalkının istihdama kazandırılması onların yardıma bağımlı bir hayattan kurtarılmasında kalıcı katkı sağlayacaktır. Sistemli ve etkili işleyen sosyal yardım sistemi için, hanelerin muhtaçlık düzeyleri gözetilerek teşviklerin verilmesi gerekir.