Sermaye-Doğa İlişkisi ve 21. Yüzyıl Tarım Sorunu: Ekonomi-Politik ve Politik Ekolojiyi Buluşturmak

Abstract

Listen

Translate article

21. yüzyıl tarım sorunu, küresel ölçekli sermaye birikimi süreçlerinin artan doğa tahakkümü üzerinden genişlemesi ve derinleşmesi kapsamında dönüşmektedir. Bu makale, 21. yüzyıl tarım sorununu kapitalist dünya ekonomisinin sosyo-ekolojik çelişkileri bağlamında ele almaktadır. Makale, öncelikle mevcut eko-Marksist yaklaşımların kritik bir incelemesi aracılığıyla kapitalizmin ekolojik çelişkilerini anlamaya yönelik teorik bir perspektif ortaya koymaktadır. Daha sonra bu yaklaşım üzerinden, Marksist ekonomi-politik literatürde geleneksel tarım sorunu anlatısının güncel tarihsel düzlemdeki sınırlarını göstermekte ve tarımı bir üretim alanı olmanın ötesinde, aynı zamanda sosyo-ekolojik bir yeniden üretim ilişkisi olarak konumlamakta ve bu ilişkinin nasıl bir dönüşüm geçirdiğini sorunsallaştırmaktadır. Bu kapsamda, tarımın ekstraktif bir değer üretim modeli olarak yeniden yapılandığı; bu doğrultuda tarım, toprak ve doğanın artan ve çeşitlenen biçimlerde küresel değer ilişkileri ve zinciri tarafından domine edildiği ve bu süreçlerin bir ürünü olarak tarım-çevre-gıda-toprak eksenli bir sosyo-ekolojik kriz dinamiği ortaya çıktığı tartışılmaktadır. Bu tartışma, Türkiye'de tarım ve kırın dönüşümü ile sermaye-doğa ilişkisinin tarihsel olarak nasıl yeniden inşa edildiğine dair kavramsal bir çerçeve sunmakta ve özellikle kırsal-çevre hareketlerinin genişlettiği politik-ekolojik alanın önemine ve bu dönüşümle ve sosyo-ekolojik krizle ilişkisine işaret etmektedir.