Scientific documentation required during the exploration of caves and technical work carried out in tourist show caves ‒ examples from central Poland

Abstract

The procedure of scientifi c documentation of caves explored and/or arranged for touristic use is proposed and recommended in this paper. This procedure has been verifi ed on the basis of work done during the arrangement of the Underground Touristic Trail combining three caves in the Kadzielnia Park, city of Kielce, Świetokrzyskie (Holy Cross) Mountains, and Jaskinia Gleboka (Deep Cave) in the “Gora Zborow” nature reserve, Krakow–Czestochowa Upland. The objective of the cave documentation is the preservation of scientifi c evidence of the geological history of karst systems and the region, which are recorded in sequences of cave sediments (including their physical, petrographic and mineralogical properties, palaeontological remains and archaeological artefacts), mineralogical and isotopic composition of speleothems and specifi c features of cave morphology. These elements are often totally or partially destroyed (i.e. removed, changed in shape) during cave exploration and/or any technical work carried out in tourist caves. This makes it necessary to document thier scientifi c study, which is also required by law. The procedure of such documentation and study proposed and verifi ed in this paper include the photographic documentation of sediments and cave morphologies, sampling of sediments, as well as their basic petrographical-palaeontological analyses, which make it possible to plan exploration, technical work and further research. // Artykul proponuje procedure dokumentacji naukowej jaskin, ktore są eksplorowane oraz przygotowywane do udostepnienia turystycznego. Procedura ta zostala zweryfi kowana podczas prac udostepniających Podziemną Trase Turystyczną lączącą trzy jaskinie w parku Kadzielnia w Kielcach na terenie Gor Świetokrzyskich oraz Jaskinie Gleboką w rezerwacie przyrody „Gora Zborow” na Wyzynie Krakowsko-Czestochowskiej. Celem naukowej dokumentacji jaskin jest zachowanie świadectw geologicznego rozwoju i ewolucji systemu krasowego oraz regionu, w ktorym system ten powstal. Świadectwa te zapisane są w sekwencjach osadow namuliskowych (w postaci ich cech fi zycznych, petrografi cznych oraz mineralogicznych, a takze artefaktow paleontologicznych i archeologicznych), w mineralnym oraz izotopowym skladzie naciekow i w morfologii jaskiniowej. Te elementy są czesto calkowicie lub cześciowo niszczone (osady są usuwane, rzeźba ścian zmieniana) w czasie prac eksploracyjnych i/lub prac gorniczo-technicznych w jaskiniach udostepnianych turystycznie. To stwarza koniecznośc wykonywania dokumentacji i badan naukowych, ktore wynikają rowniez z przepisow prawnych. Proponowana procedura prac dokumentacyjno-badawczych obejmuje: dokumentacje opisową i fotografi czną sekwencji osadow oraz rzeźby jaskini, oprobowanie osadow, a takze podstawowe analizy petrografi czne i paleontologiczne, ktore umozliwiają wlaściwe planowanie oraz prowadzenie dalszych prac eksploracyjnych i gorniczo-technicznych a takze dalszych badan.