Postawy rodzicielskie a wypalenie rodzicielskie. Mediacyjna rola aleksytymii, depresji i podejmowanych strategii radzenia sobie ze stresem

Abstract

Cel: Celem badania była analiza związku między wypaleniem rodzicielskim a postawami rodzicielskimi z uwzględnieniem mediacyjnej roli aleksytymii, depresji oraz podejmowanych strategii radzenia sobie ze stresem. Postawy rodzicielskie określone na wymiarach: akceptacja, autonomia, wymagania i niekonsekwencja mają związek z poziomem wypalenia rodzicielskiego wobec własnych dzieci. Przyjęto, iż ważnym czynnikiem sprzyjającym jest aleksytymia, depresja oraz styl radzenia sobie ze stresem skoncentrowany na emocjach.
 Metoda: Badanie przeprowadzono z udziałem 112 rodziców (M = 39,16; SD = 5,39) posiadających dzieci w wieku od 3 do 15 lat. W celu weryfikacji hipotez badawczych użyto następujących kwestionariuszy: Kwestionariusz Wypalenia Rodzicielskiego (Parental Bournout Assessment, PBA); Kwestionariusz do pomiaru aleksytymii (Toronto Alexithymia Scale, TAS-20); Kwestionariusz Retrospektywnej Oceny Postaw Rodziców (Parental Bonding Questionnaire, KPR-Roc), Skala Depresji Becka (Beck Depression Scale, BDI), Kwestionariusz Radzenia Sobie w Sytuacjach Stresowych (Coping Inventory for Stessful Situations, CISS).
 Rezultaty: W wyniku przeprowadzonych analiz statystycznych wykazano związek pomiędzy postawą rodzicielską matki a wypaleniem rodzicielskim. Ponadto stwierdzono istotną zależność aleksytymii, depresji oraz stylów radzenia sobie ze stresem z wypaleniem rodzicielskim. Czego następstwem była analiza mediacyjnego wpływu wspomnianych zmiennych na relację pomiędzy retrospektywnymi postawami rodzicielskimi ze strony matek a wypaleniem rodzicielskim. Analizę mediacji wielokrotnej wykonano przy pomocy niestandardowego makro do SPSS PROCESS (Hayes, 2018), która okazała się być istotna statystycznie dla wymagań, niekonsekwencji, a także autonomii i akceptacji ze strony Matki. Istotnymi mediatorami w każdym modelu były aleksytymia, depresja oraz styl radzenia sobie ze stresem skoncentrowany na emocjach. Podobnych zależności nie wykazano w odniesieniu do relacji z ojcem.
 Konkluzje: Przeprowadzone badanie wskazuje na istnienie silnych związków między postawą rodzicielską matki a wypaleniem rodzicielskim wobec własnych dzieci. Aleksytymia, depresja i styl radzenia sobie ze stresem skoncentrowany na emocjach zwiększają ryzyko wystąpienia wypalenia rodzicielskiego.