Abstract
The Yugoslav NewspeakIn the article the issue of a language of the Yugoslav communists – called here after Orwell the totalitarian Newspeak – is taken into consideration. It aims at finding similarities and differences between the Polish and Yugoslav Newspeak basing on analysis of discourses of the Yugoslav dictator – Josip Broz Tito, Yugoslav historiography and political slogans. In the first section concrete linguistic phenomena are taken into account (like lexical items, semantic dichotomies, periphrases, metaphors and so on), whereas in the second: extra-linguistic circumstances – including social-political and cultural context – making the Yugoslav communicative practices specific and different from the Polish ones.
Highlights
W warunkach jugosłowiańskich taka dwuznaczność nie jest w równym stop‐ niu wyrazista jak w polszczyźnie, gdyż nie istnieje – i nigdy nie istniał – język jugosłowiański
Wyrazy określane i okre‐ ślające mogą mieć w takich złożeniach znaczenia nominalnie negatywne albo mogą za sprawą kontekstów nabierać znaczeń tymczasowo negatywnych[4]
Podobnie jest w przypadku wyrażenia crkveni vrhovi; w liczbie mnogiej vrhovi mają najczęściej negatywne znaczenie, w liczbie pojedynczej zaś – jako vrh – najczęściej pozytywne
Summary
W pierwszej kolejności należy się czytelnikowi komentarz do tytułu niniej‐ szego szkicu. Jest w kategoriach aktów mowy perfor‐ matywem, ale performatywem osobliwym, gdyż sankcji prawnej nie nadaje mu – jak w przykładach podawanych przez filozofów analitycznych Austina i Searle’a – legislacja, lecz charakterystyczna dla tego sposobu mówienia po‐ stulatywność, legalizowana w okolicznościach państwa totalitarnego. Przede wszystkim natury pozajęzykowej, nakazujące daleko posuniętą wstrzemięźliwość w doszukiwaniu się łatwych ana‐ logii polsko-jugosłowiańskich. O jugosłowiańskiej wersji komunizmu mówi się nawet jako o „titoizmie”, choć ta efektowna formuła jest niebezpiecznie wieloznaczna. W pa‐ ragrafie 2 wskażę wspólny dla nowomowy komunistycznej zespół najważniejszych cech językowych, które występowały nie tylko w Polsce, ale także w Jugosławii. Zapewne takie upotocznienie i polityzację miał na myśli Pisarek, który swój tekst ogłosił już po upadku komunizmu, a więc niemal 20 lat po analizach przepro‐ wadzonych przez Głowińskiego. Pomimo wszystkich tych zastrzeżeń pozostaję przy terminie „nowomowa”, ponosząc całą odpowiedzialność za taki wybór
Sign-in/Register to view highlights & summary Talk to us
Join us for a 30 min session where you can share your feedback and ask us any queries you have
Schedule a callDisclaimer: All third-party content on this website/platform is and will remain the property of their respective owners and is provided on "as is" basis without any warranties, express or implied. Use of third-party content does not indicate any affiliation, sponsorship with or endorsement by them. Any references to third-party content is to identify the corresponding services and shall be considered fair use under The CopyrightLaw.
