Katılım Bankacılığında Uygulanan Finansal Kiralama Yöntemindeki Risk Faktörünün İslam Hukuku Açısından Değerlendirilmesi

Abstract

Katılım bankalarının finansman enstrümanlarından biri olan finansal kiralama klasik dönemde mevcut olmayıp son dönemlerde ortaya çıkan akit çeşitlerindendir. Kira süresinin sonunda mülkiyetin müşteriye nakli ile sona eren finansal kiralama; menfaatin temliki yönüyle kira akdini, malın bedelli ya da bedelsiz temliki yönüyle ise satış veya hibe akdini kapsamaktadır. Fıkhî tasavvuruna bağlı olarak farklı değerlendirmelere tabi tutulan finansal kiralama bazı yönleriyle tartışma konusu olmaya devam etmektedir. Bu tartışmalardan biri kazançtan elde edilecek kârın meşruiyetine etki eden risk faktörüdür. İslam hukukunun ilkelerini referans alan Katılım bankaları müşterilerine fon kullandırırken yani finansman sağlarken bunu salt finansal bir faaliyet olarak değil, ticari bir faaliyet olarak gerçekleştirmektedirler. Dolayısıyla Katılım bankalarının fon kullandırma yöntemlerinden olan finansal kiralamada riski üstlenmeleri önem arz etmektedir. Bu sebeple Katılım bankalarının finansal kiralama sözleşmelerinin bu yönüyle incelenmesi kayda değer bir konudur. Katılım bankalarının “Finansal Kiralama” sözleşmelerindeki risk faktörünü analiz ettiğimiz bu çalışmada, söz konusu bankaların risk faktörünü yüklenmedikleri sonucuna ulaştık.