KARL MARX’IN FELSEFESİNDE “YAŞAM”

Abstract

Marx’ın düşüncesinde “yaşam” kavramının izini sürmek, bu meseleler hakkında doğrudan sayfalarca yazan diğer düşünürlere nazaran belirli bir güçlüğü taşır. Çünkü Marx ne özellikle “yaşam” ne de “ölüm” hakkında doğrudan yazmıştır. Başlı başına tartışmalı fakat bir o kadar etkin bir düşünce olan “Marx’ın felsefesi”nde bu kavramların ne anlama geldiklerini ve bazen iyi bazen kötü anılsa da günümüzde hala etkin olan bu düşünce sisteminde söz konusu kavramların işlevlerinin neler olduğunu ortaya koymak, Marx’ın eserlerine bütünlüklü bir yaklaşımı zorunlu kılar. Dolayısıyla bu çalışmada yapılmaya çalışılacak olan şey Marx’ın düşüncesini bütünlüklü bir yaklaşımla ele alarak, bu teorinin altında yatan –varsa– insan, özne anlayışlarının, “yaşam”ın anlamının ortaya konması olacaktır. Bu bağlamda “Kendini gerçekleştirme kavramı hesaba katıldığında Marx’ın felsefesinin hümanist bir yanı olduğu söylenebilir mi?” sorusu önemli bir sorudur. İlerleyen satırlarda ayrıntılandırmaya çalışacağımız üzere Marx’ın felsefesinin bir yaşam felsefesi, yaşamı olumlayan bir felsefe olarak okunup okunmayacağı sorusu da elinizdeki çalışmanın yanıt vermeyi denediği sorulardan bir tanesidir.