Hemodiyaliz Hastalarında Kaşıntının Varlığı ile Uyku ve Anksiyete Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı hemodiyaliz hastalarının yaşadığı kaşıntıyı çok boyutlu değerlendirmek ve kaşıntının, uyku ile anksiyete arasındaki ilişkisini incelemektir. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı nitelikte olan bu çalışma, Ocak- Mart 2020 tarihleri arasında Akdeniz bölgesinde iki devlet hastanesinin diyaliz merkezinde gerçekleştirildi. Çalışmaya hemodiyaliz tedavisi alan 114 hasta dahil edildi. Çalışmanın verileri, Tanıtıcı Bilgi Formu, 5 D Kaşıntı ölçeği, Richard-Campbell Uyku Ölçeği, Spielberg Durumluk-Sürekli Kaygı Ölçeği kullanılarak elde edildi. Bulgular: Çalışmada hastaların yarısına yakınının ciddi ve orta derecede kaşıntı yaşadığı belirlendi. Hastaların 5 D kaşıntı ölçeğinden toplam 12.44 ± 7.11 (orta şiddette); sürekli kaygı ölçeğinden toplam 49.54±13,03; Richard-Campbell Uyku Ölçeğinden toplam 50.44±27.71 puan aldıkları saptandı. Hastaların % 41.2’sinin çok kötü uyku kalitesine sahip olduğu belirlendi. Kaşıntı ve uyku arasında orta derecede (p=.000; r=-.679); kaşıntı ve anksiyete arasında yüksek derede (p=.000; r=.706) korelasyonel bir ilişki bulundu. Yapılan lineer regresyonda kaşıntı hem anksiyetenin hem de uykunun belirleyicisi olarak saptandı. Sonuç: Bu çalışmada hemodiyaliz hastalarının yarısına yakınının orta ve şiddetli derecede kaşıntı yaşadığı ve günlük yaşamlarının önemli derecede etkilendiği belirlendi. Çalışmanın diğer önemli bir sonucu da kaşıntı ile uyku kalitesi ve anksiyete arasındaki ilişkinin varlığıdır. Bu sonuçlara dayanarak hemodiyaliz hastalarında etkin semptom yönetiminin sağlanması için kaşıntı semptomlarının diyaliz hemşireleri tarafından çok boyutlu değerlendirilmesi önerilmektedir. Kaşıntı semptomlarının hemodiyaliz hastalarında çok boyutlu değerlendirilmesi ile uyku, anksiyete ve yaşam kalitesi üzerindeki etkisinin belirlenmesini sağlayarak hastaların morbiditesini azaltacağı ve yaşam kalitesini artıracağı öngörülmektedir.