Thomas Hobbes'un On Dokuz Doğa Yasasının Hukuk Devleti İlkesi Bağlamında Değerlendirilmesi

Abstract

Tarih boyunca devletin kökenine ilişkin muhtelif kuramlar geliştirilmiştir. Bu kuramlardan birisi de toplum sözleşmesi kuramıdır. Toplum sözleşmesi kuramcıları arasında akla ilk gelen isimlerden biri ünlü İngiliz düşünür Thomas Hobbes’tur. Hobbes’un siyaset felsefesinde doğa durumu kavramı önemli bir yer tutar. Doğa durumunu, insanların sürekli korku içinde yaşadıkları güvensiz bir ortam olarak tasvir eder. Leviathan adlı ünlü eserinde doğa durumundan siyasal topluma geçişin niçin gerekli olduğu üzerinde durur ve bu geçişin hangi araçlarla sağlanacağının bir reçetesini sunar. Hobbes, bu geçişin değişmez ve ebedi on dokuz doğa yasasıyla mümkün olacağını belirtir. Çalışmamızda öncelikle Hobbes’un siyaset felsefesi hakkında kısaca bilgi verilecek ve doğal hak ve doğal hukuk kavramını nasıl ele aldığı üzerinde durulacaktır. Ardından doğa durumundan siyasal topluma geçişte kullanılan on dokuz doğa yasasının neler olduğundan bahsedilecek ve doğal hak ile doğa yasalarının farkına değinilecektir. Son kısımda ise günümüz modern ve uygar toplumlarının vazgeçilmez ilkelerinden biri olarak kabul edilen hukuk devleti ilkesinden ve asgari koşullarından kısaca bahsedilecek; Hobbes’un barışçıl ve güvenilir bir toplumun inşası için gerekli gördüğü doğa yasaları, hukuk devleti ilkesi bağlamında ele alınacaktır. Bu doğrultuda insanlar arasında adil, eşitlikçi, barışçıl, güvenilir bir toplum inşa etme gayesi taşıyan hukuk devleti ilkesinin, tamamen olmasa da benzer amaçlara hizmet ettiği Hobbes’un doğa yasaları ile ne ölçüde örtüştüğü açıklanmaya çalışılacaktır.