Covid-19 Salgını, Ekonomik Etkileri ve Küresel Ekonominin Geleceği

Abstract

Çin’in Wuhan kentinde başlayıp kısa sürede dünyaya yayılan Covid-19 salgınının neden olduğu vaka sayısını düşürmek, ölüm sayılarını azaltmak ve pandeminin yayılma hızını kontrol altına almak için devletlerin iktisadi aktiviteleri yavaşlatma kararı ve bu sürecin ne kadar süreceğinin belirsizliği 2008 küresel finansal krizi sonrası düşük büyüme ile süregelen ve ekonomik dengeleri derinden sarsmıştır. Bu süreç öncelikle insan ve halk sağlığına dönük önlemler önem arz etse de yaşamsal fonksiyona dayanan ekonomik durumun görünümüne dair bir projeksiyon gereklidir. Yapılan çalışmada Covid-19 salgınının genel olarak küresel çapta özel olarak da gelişmekte olan ülkelerde olası ekonomik etkileri irdelenmeye çalışılmıştır. Belirsizlik durumu ile birlikte doğal bir biçimde bu yıl küresel ölçekte ekonomik daralmanın yaşanacağı noktasında uluslararası ekonomik kurum ve kuruluşların raporlarında bir uzlaşı vardır. Hem talep hem de arz şokunun birlikte olduğu bir dönemde gelişmekte olan ülkelerin para birimlerinin rezerv para olmaması, mevcut borçlar ile birlikte artan borç yükleri ve de pandemi sürecinden dolayı yaşayacakları dış gelir kaybı nedeni ile daha fazla etkilenecekleri tahmin edilmektedir. Kriz bulaşıcılığının anlam kazandığı bu süreçte 2008 küresel finans krizinden elde edilen tecrübelerle gelişmiş ülke ekonomilerinin gelişmekte olan ülkelerle işbirliği sağlamak suretiyle dünya piyasalarının sağlam bir zemine oturacağını tespit edip bu yöndeki politika uygulamaları önemlidir. Bu süreçte en büyük handikap hem sosyal hayat hem de iktisadi açıdan belirsizlik durumunun varlığıdır. Davranışsal ekonomi bağlamında iktisadi aktörlerin seçim ve tercihlerine dair kararlarda belirsizlik ve risk parametrelerini göz önünde bulundurmaları kaçınılmazdır. Pandemi sonrası gelişmiş ülke uygulamalarına benzer bir tarzda gelişmekte olan ülkelerin mali politikalar alanında kurala dayalı bir model oluşturmaları gereği ortaya çıkacağı düşünülmektedir.