CEZA KANUNNAME-İ HÜMAYUNU İLE KANUN-İ CEDİD’DE DÜZENLENEN TEŞHİR-İ SİLAH (SİLAH ÇEKME) SUÇU

Abstract

Silah çekme/teşhir-i silah suçu, 1840 ve 1851 tarihli Osmanlı Ceza Kanunları’nda düzenlenmiş olan bir suç tipidir. Çalışmamızda öncelikle Tanzimat sonrası Osmanlı hukuku, özellikle ceza hukuku alanında, açıklamalar yapılmış ve suç tipinin yer aldığı kanunlar genel olarak incelenmiştir. Dönemin mevzuatından, şer’iyye sicillerinden, mühimme defterlerinden, arşiv kayıtlarından, literatürden yararlanılarak hukuk tarihi metodolojisine uygun bir biçimde silah çekme suçu bu çalışmada izah edilmeye çalışılmıştır. Bunun ardından, kanunlarda yer alan düzenlemeler ele alınmış ve suç tipi, unsurlarına uygun olarak başlıklandırılmak suretiyle incelenmiştir. Burada, -konunun daha anlaşılabilir olması amacıyla- hem günümüz ceza hukuku metotları kullanılarak düzenlemelerin açıklanması hedeflenmiş hem de ilgili başlıklarda ilgili arşiv belgelerine yer verilerek konunun net bir biçimde aktarılması amaçlanmıştır. Tanzimat sonrası dönemdeki asayiş problemlerini çarpıcı bir biçimde ortaya koyan bu suç tipine ilişkin, arşiv belgelerinde ilgi çekici bulgulara ulaşılmıştır. Sarhoşluğun kusura olan etkisi, yaş küçüklüğünün cezanın tayini kapsamındaki yeri ve meşru savunma ile görevin ifasına ilişkin kayıtlara rastlanmıştır. Silah çekme suçunun temel cezası; düzenlendiği ilk kanunda kürek, ikincisinde ise pranga olarak ifade edilmiştir. Bu nedenle, bir cezalandırma yöntemi olarak kürek ve pranga cezalarının Tanzimat sonrası dönemde karşıladıkları kavramlar, uygulamadaki kayıtlar ışığında incelenmiştir. Çalışmada; silah çekme suçunun, yer aldıkları kanunların genel yapısını yansıttığı, uygulamada faillerin kürek (pranga) ve kimi zaman sürgün cezalarıyla cezalandırıldığı ve kişinin kendi rızası sonucunda sarhoş olması durumunda bu suçu işlemesi neticesinde, bunun kusura etkisinin olmadığı bulgularına ulaşılmıştır.