Case Studies of Historical Wooden Roof Systems In 19th Century Istanbul and Repair Applications

Abstract

19. yüzyılda İstanbul’da inşa edilen yapıların ahşap çatı sistemleri ait oldukları dönemin taşıyıcı sistem kurgusunu anlatan değerli mimari ve strüktürel ögelerdir. Bu döneme ait yapılardan zaman içinde yapılan restorasyon çalışmaları sonucunda çatıların yenilenmesi, bakımsızlık, yangın ve deprem gibi doğal afetler sonucunda özgün olarak günümüze ulaşan ahşap çatı sayısı son derece azdır. İstanbul’da yer alan İbrahim Paşa Muhsine Hatun Camii, Dolmabahçe Sarayı Süfera Salonu ve Arnavutköy Tevfikiye Camii ahşap çatıları geçilen açıklık, kullanılan malzeme, kesitler, taşıyıcı sistem kurgusu ve metal bağlantı elemanları ile özgün örneklerdir. Büyük kesitli ahşap elemanların çatı strüktüründe kullanılmasının taşıyıcı sistem elemanlarının korunmasında olumlu etki oluşturduğu ve bu elemanların kullanıldığı çatıların 100 yılı aşkın yaşlarına rağmen genel olarak iyi durumda olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte ahşap elemanlarda rötre çatlakları, zamana bağlı sehimler ve lokal malzeme bozulmaları, metal elemanlarda ise korozyon etkileri görülmektedir. Özellikle rötre etkisiyle zaman içinde çatlayan, kesiti azalan çatı elemanlarının, metal birleşim elemanlarında gevşemelere ve boşalmalara sebep olduğu görülmüştür. Çalışmanın bu döneme ait çatı sistemleri ile ilgili restorasyon çalışmalarının tanı, değerlendirme ve müdahale aşamalarında literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.