Bursa Hanlarında Mescidler

Abstract

Osmanlı Devleti’nin ilk başkenti ve bir ticaret merkezi olarak Bursa’nın en dikkat çekici mimari eserlerinden biri de hanlarıdır. Anadolu Türk mimarisindeki ilk şehir hanı olarak kabul edilen Emir Han’la başlayan imar faaliyetleri, zaman içinde Bursa’nın ticaret hayatının ihtiyaçlarına binaen daha da artmıştır. “Bursa Hanlar Bölgesi” olarak anılan bu bölgedeki hanlar, akademik olarak daha çok ticarî ve mimari yönleriyle bütünsel olarak ele alınmış, hanlardaki mescidler hakkında yeterli değerlendirme yapılmadığı tespit edilmiştir. Günümüzde hala mevcud olan Koza Han, Fidan Han ve Geyve Han’daki mescidlerden Koza Han ile Fidan Han’dakiler köşk mescid olarak tasarlanmışken, Geyve Han’daki ise hanın zemin katında bir oda biçimindedir. Ayrıca kaynaklarda Kapan Han, İpek Han, Pirinç Han ve Eski Yeni Han’ın da mescidleri olduğu bilgisi mevcuttur. Bursa Hanlarındaki mescidlerin, Selçuklu kervansaraylarında başlayan köşk mescid geleneğinin bir devamı olduğu söylenebilir ancak plan bakımından daha farklı oldukları anlaşılmaktadır. Bu makale, Bursa hanlarındaki mescidlerin Osmanlı Mimarisindeki yeri ve önemini ortaya koyma gayretindedir.