Balıkesir, Düzce ve Kütahya’ daki Anadolu Mandalarında Bazı Çevre Faktörlerinin Büyüme ve Laktasyon Özelliklerine Etkisi

Abstract

Bu çalışmada, 2013-2017 yılları arasında Balıkesir, Düzce ve Kütahya'da yürütülen Anadolu Mandasının Halk Elinde Islahı Ülkesel Projesinden elde edilen veriler kullanılarak doğum, 6. ay ve 12. ay canlı ağırlıkları değerlendirilmiştir. Yıl heterojenite kaynağı, il faktör, cinsiyet ise kovaryet olarak kullanılmıştır. Yıl, il ve kovaryet ilgilenilen ağırlıklar üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (P <0,001). 12. ay canlı ağırlık üzerine ilk 3 yılın etkisi bulunmazken, son iki yılda olan artış ise, istatistiksel olarak anlamlı (P<0,001) bulunmuştur. Aynı illere ait toplam 5721 laktasyon verisi değerlendirilmiş olup il, doğum mevsimi ve yılların laktasyon süt verimi ve laktasyon süresi üzerine etkisi incelenmiş ve tüm interaksiyonların istatistiksel olarak anlamlı olmadığı görülmüştür. Bu durumda sadece ana etkiler yorumlanmıştır. Doğumların %40,61’i ilkbahar, %37,39’u yaz %22,01’ i ise diğer aylarda gerçekleşmiştir. İl, doğum mevsimi ve yılların, laktasyon süt verimi ve laktasyon süresi üzerine etkisi istatistiki olarak önemli (P<0,001) bulunmuştur. Laktasyon süt verimi ve laktasyon süresi en uzun olan mevsim, kışın doğum yapan mandalardadır. Bu mandalarda, laktasyonun başında süt verimi düşükken, ilkbaharın gelmesi ile birlikte meranın canlanması, süt verimini arttıran faktörlerden biridir. Yıllar itibariyle laktasyon süt verimi ve süresinde dalgalanmalar görülmektedir. Bu çalışmada bazı çevre faktörlerinin, büyüme özellikleri, laktasyon süt verimi ve süresi üzerine etkisi incelenmiştir. Bu faktörlerin kullanılması ile birlikte oluşturulması muhtemel seleksiyon programının, etkilerinin olumlu yönde olacağı düşünülmektedir. İlerde yapılacak çalışmalarda, diğer verim ve performans parametrelerinin eklenmesi suretiyle de yeni seleksiyon programları da oluşturulabilir.