Balkan Migration Folklore: Cultural Memory of The Turks of North Macedonia The Context and Functions of Performing Friday Folk Songs

Abstract

Göç, bireysel veya kitlesel olarak toplumların çeşitli sebeplerle gerçekleştirdiği yer değiştirme hareketidir. Göç olgusu, tarihsel süreç içinde toplulukları farklı coğrafyalarda yaşamaya mecbur bırakmış ve çeşitli sosyo-kültürel sonuçlar ortaya çıkarmıştır. Geçmişten günümüze göç hareketi konusunda çok geniş bir tecrübeye sahip topluluklardan biri de Türklerdir. Dünyanın çeşitli yerinde yaşayan kadim Türk toplulukları göç olgusunun hem öznesi hem de nesnesi durumunda olmuştur. Günümüzde Türkiye de çeşitli göç hareketlerinin içinde yer almış ve bu süreçlerden etkilenmiştir. Özellikle Osmanlı Devleti döneminde kadim Türk yurdu Balkan yarımadasından Anadolu’ya geri yapılan göçler Türk tarihinin en makûs hadiselerindendir. Bu çalışmada, bugünkü adı ile Kuzey Makedonya Cumhuriyetinden Ankara’ya göç eden Türklerin kültürel belleklerinde yer alan Cuma Türküleri (Cuma Türkileri) incelenmiş ve bu türkülerin icrâ bağlamı olan Suya Çıkarma/Çeşmeye Götürme Geleneği yapı, içerik ve işlevleri bakımından ele alınmıştır. Günümüzde özellikle Kuzey Makedonya Cumhuriyetinde Türklerin yoğun olarak yaşadığı Gostivar şehrinde ve civarında uygulanan bu geleneğin Ankara’ya göç eden Kuzey Makedonya Türkleri tarafından da gerçekleştirildiği tespit edilmiştir. Bu çalışmanın veri elde etme yöntemi görüşmedir (mülakât). Bu çalışmada, Balkan göç folkloru kapsamında Kuzey Makedonya’dan Ankara’ya göç eden Türklerin göç ettikleri bölgeye ait kültürel kimliklerini ve özelliklerini taşımış/korumuş hem de Ankara’daki yerel kültürel özellikleri de belleklerine alarak “göçmen” kimliği üzerinden kültürel bütünleşmeyi gerçekleştirmiş olduğu sonucuna ulaşılmıştır.