Abstract
Türk dili tarihindeki yeri bakımından önemli bir değere sahip olan Eski Anadolu Türkçesi, kendi içinde Selçuklu Dönemi, Anadolu Beylikleri Dönemi ve Osmanlılar Dönemi olarak üç döneme ayrılmaktadır. Eski Anadolu Türkçesinin ilk devrelerinde, yabancı unsurların fazla karışmadığı sade bir Türkçe kullanılmıştır. Ancak yabancı kelimelerin ve yapıların 13. yüzyıldan 15. yüzyıla gidildikçe arttığı görülmektedir. Eski Anadolu Türkçesi eserlerinin ses bilgisi ve biçim bilgisi özelliklerinin ayrıntılı olarak incelendiği pek çok çalışma yapılmıştır. Buna karşın söz dizimi üzerine yapılmış çalışmaların sayısı oldukça azdır. Bir cümleyi oluşturan kelime türlerinin arasındaki ilişkileri inceleyen ve sınıflamalar yapan dil bilgisi kolu olarak tanımlanan söz dizimi, son zamanlarda dil bilimin üzerinde en fazla durulan alanlarından biri durumuna gelmiştir. Bu çalışmada, genel bir fikir edinebilmek amacıyla Eski Anadolu Türkçesinin ilk temsilcilerinden olan, 13-14. yüzyıl sanatçıları Mevlânâ, Sultan Veled, Yûnus Emre, Ahmed Fakih, Şeyyâd Hamza ve Hoca Dehhânî’den şiirler seçilerek söz dizimi açısından incelenmiştir. Bugünkü Türkiye Türkçesinin ilk örneklerinden seçilen bu 56 dize; cümlenin ögeleri, kelime grupları ve cümle çeşitleri açısından ele alınmıştır.
Highlights
In this study, to form a general opinion, poems from 13th and 14th-century artists Mevlânâ, Sultan Veled, Yûnus Emre, Ahmed Fakih, Şeyyâd Hamza and Hoca Dehânî, who were among the first representatives of Old Anatolian Turkish, were selected and examined in terms of syntax
which has an essential place in the history of the Turkish language
a simple Turkish was used in which foreign elements did not interfere
Summary
11. yüzyıldan itibaren Anadolu’ya yerleşmeye başlayan Oğuzlar, zamanla kendi ağız özelliklerine dayanan bir yazı dili oluşturmuşlardır. 13-15. yüzyıllar arasını kapsayan bu döneme yaygın olarak Eski Anadolu Türkçesi adı verilmiştir. Yüzyıllar arasını kapsayan bu döneme yaygın olarak Eski Anadolu Türkçesi adı verilmiştir. Nitekim Köktürk, Uygur ve Karahanlı dönemlerinde yetkin bir edebiyat ve kültür dili olan Türkçenin bu dönemde eser vermemiş olması düşünülemez (Akar, 2012: 233). Anadolu Beylikleri Döneminde ise Beylerin Anadolu’da Türkçeyi egemen kılma yönündeki düşünce ve tutumları sayesinde telif ve tercüme çok sayıda eser ortaya konulmuş ve Oğuz Türkçesi temelinde bir edebiyat, düşünce, bilim dili gelişmeye başlamıştır. Eski Anadolu Türkçesinin bu ilk devrelerinde, yabancı unsurların fazla karışmadığı sade bir Türkçe kullanılmıştır. Osmanlı Türkçesine Geçiş Dönemi olarak nitelendirilen bu dönemde Türkçe, Arapça ve Farsçaya karşı verdiği mücadelede gerilemeye başlamış ve yabancı unsurların dil, edebiyat, kültür ve toplumsal yaşamda artan etkisiyle birlikte Eski Anadolu Türkçesi, yerini Osmanlı Türkçesine bırakmıştır Osmanlı Türkçesine Geçiş Dönemi olarak nitelendirilen bu dönemde Türkçe, Arapça ve Farsçaya karşı verdiği mücadelede gerilemeye başlamış ve yabancı unsurların dil, edebiyat, kültür ve toplumsal yaşamda artan etkisiyle birlikte Eski Anadolu Türkçesi, yerini Osmanlı Türkçesine bırakmıştır (Ayrıntılı bilgi için bk. Korkmaz, 2013: 87-111)
Sign-in/Register to view highlights & summary Sign-in/Register to access full text options 
Talk to us
Join us for a 30 min session where you can share your feedback and ask us any queries you have
Schedule a callDisclaimer: All third-party content on this website/platform is and will remain the property of their respective owners and is provided on "as is" basis without any warranties, express or implied. Use of third-party content does not indicate any affiliation, sponsorship with or endorsement by them. Any references to third-party content is to identify the corresponding services and shall be considered fair use under The CopyrightLaw.
